Nhiều người muốn so tuồng chữ của ông Nguyễn Tất Thành với tuồng chữ của ông Hồ Chí Minh để xem có phải hai ông là một người hay không ? Vậy thì tốt hơn hết thử lấy tuồng chữ xưa nhất là đơn xin học trường Hậu Bổ Pháp vào năm 1911 và tuồng chữ mới nhất là di chúc năm 1968 để so.
Khi so sánh hai tuồng chữ của cùng một người thì cần phải để ý tới những yếu tố sau :
(1) Khoảng cách thời gian: chữ viết của một người biến đổi theo thời gian chứ không phải y khuôn trước sau như một giống như máy đánh chữ. Lúc học vỡ lòng chữ viết khác, lúc học tiểu học viết khác, trung học , đại học viết khác. Lúc 20 tuổi viết khác, lúc 40 tuổi viết khác, lúc 80 tuổi viết khác.
(2) Cây viết : Đơn xin học trường Hậu Bổ viết bằng viết chấm mực, ngòi lá tre. Di chúc viết bằng viết máy.
(3) Cách viết : Đơn xin học THB viết nắn nót, di chúc viết tháu.
(4) Tuổi người viết : Đơn xin nhập học lúc 21 tuổi, di chúc viết lúc 78 tuổi. Chữ viết lúc thanh niên uyển chuyển mềm mại hơn, lúc tráng niên chữ viết cứng ngắc hơn, chữ viết lúc tuổi già run rẩy hơn.
(5) Sức khỏe lúc viết : Lúc viết đơn nhập học trong tình trạng khỏe mạnh. Lúc viết di chúc thì đã bệnh nặng, không còn sức lực.
(6) Tâm trạng lúc viết : Khi viết đơn xin nhập học thì chứa chan hy vọng, lúc viết di chúc thì đã mõi mòn.
Sau khi đã trừ hao những khác biệt nói trên thì mới so sánh tự dạng: so sánh độ nghiêng của chữ, so sánh kiểu chữ, so sánh tật quen của từng chữ thông thường và những chữ đặc biệt thành nếp riêng.
Chỉ cần liếc qua chữ “h” và chữ “f”, ( là những chữ dễ nhận dạng nhất ), trong mấy dòng cuối của đơn xin nhập học năm 1911 với chữ “h” và chữ “f” trong mấy dòng đầu của di chúc năm 1968 thì kết luận được ngay hai tuồng chữ của cùng một người. Mặc dầu chưa cần trừ hao những yếu tố khác biệt nói trên. ( xem hình đính kèm ).
BÙI ANH TRINH
